مرزه

مرزه یکی از سبزی‌های معطر، خوش طعم و سرشار از مواد مغذی برای بدن بوده،
از گیاهان دارویی مهم محسوب میشود. این سبزی از خانواده نعناییان بوده،در نواحی
مختلف ایران به صورت پرورشی در سبزیکاری ها کاشته می شود و به طور خودرو در
مناطق شمال، شمال غربی، غرب و قسمتهایی از مرکز و جنوب میروید.
مرزه گیاهى اســت یکســاله با شــاخه هاى نازک به رنگ ســبز مایل بــه کبــود و یکی از
قدیمیترین داروهای گیاهی ایرانیان است. در کتب طب سنتی با نامهای «مرزه»، «صعتر»،
«ایشن»، «اوشن»، «اویشن شیرازی» و به عربی «تدع» و به ترکی «کلکلیک» نامیده می شود
و متخصصان طب سنتی بر این عقیده بودند که سبزی مرزه ترکیبات ضد درد دارد و در درمان
دردهای عصبی و کاهش چربی خون و کاهش وزن موثر است و از آن برای تسکین درد دندان
استفاده میکردند. به طور کلی تمام سبزیهای معطر یا اسانس ‌دار مانند ریحان، نعناع، مرزه و…
در چهار خاصیت مشترک هستند: ضد نفخ، ضد درد، ضد اسپاسم و ضد میکروب. اما جدا از این
خواص مشترک، هر کدا‌مشان ویژگی‌ های خاص خودشان را دارند. مرزه از نظر پزشکی و براساس
طب سنتی دارای طبیعت نسبتا گرم و خشک است.

 خواص دارویی گیاه مرزه 

• از مهمترین خواص این گیاه  خاصیت ضد میکروب و ضد عفونی آن میباشد. گیاه مرزه برای معالجه
  اسهال بسیار موثر است، به این منظور ۱۰ گرم از گیاه مرزهرا در یک لیتر آب جوش دم کرده،
  چند فنجان از آن میل شود.
• این گیاه ضد نفخ و اشتها آور است. به طور کلی برای جلوگیری از نفخ حبوبات و بقولات اگر با غذا
  مرزه مصرف شود مانع نفخ می شود
• مصرف دم کرده مرزه به همراه آب انجیر، برای برطرف نمودن سرفه و تنگی نفس مفید بوده،
  باعث درخشانی رنگ رخسار میگردد.
• از دیگر خواص این گیاه تقویت نیروی جنسی است. دم کرده گیاه مرزه برای تسکین درد قلب مفید است.
• به منظور برطرف شدن درد دندان میتوان مقداری مرزه تازه را جوید. غرغره گیاه مرزه، باعث تسکین
  درد گلو شده و نشانه‌های برونشیت را  کاهش می‌دهد.
• از خواص مرزه، خاصیت ضد ویروس تبخال، ضدانگل، خلط‌آور، محرک و تقویت ‌کننده معده است.
• این گیاه تعریق بدن را کنترل و به‌ عنوان گیاه ضد تشنگی برای افراد مبتلا به مرض قند تجویز می ‌شود.
• در طب سنتی از دم کرده شاخ و برگهای گیاه مرزه به همراه همان میزان عناب، جهت تصفیه
  خون‌های غلیظ استفاده میشود.
• ریختن چند قطره اسانس مرزه، در گوش برای رفع سنگینی شنوایی گوش مفید است.
• یکی دیگر از مهمترین خواص مرزه خاصیت ضد روماتیسمی آن بوده، مصرف آن درد مفاصل را تسکین میدهد.
• جوشانده مرزه به صورت حمام و به صورت استعمال خارجی، برای تسکین دردهای روماتیسمی
  و عصبی و برای تقویت اطفال ضعیف و مبتلا به نرمی استخوان موثر است.
• مصرف این گیاه به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها بر سیستم اعصاب موثر بوده، در کاهش استرس مفید است.
• برگ مرزه و شاخه‌های آن دارای ترکیبات شیمیایی با کیفیت بالا هستند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی
  می‌باشند. این ترکیبات همچنین از بروز بیماری‌ها پیشگیری کرده و باعث افزایش سلامت کلی بدن می‌‌شود.
  علاوه بر این، فیبر موجود در این گیاه به کاهش LDL یا کلسترول بد خون کمک می‌کند، در حالیکه کلسترول خوب خون
  یا همان HDL را افزایش خواهد داد.

همچنین…

یکی از خواص این گیاه، دارا بودن انواع مواد مغذی معدنی در آن است. مرزه منبع بسیار عالی از مواد معدنی و ویتامین‌هاست
که برای سلامت کلی بدن مفید و موثر است.برگ‌ها و شاخه‌های آن منبع بسیار غنی از پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم،
منگنز، روی و سلنیم می‌باشد. پتاسیم موجود در این گیاه، یکی از مهم‌ترین ترکیبات سلولی است و به کنترل ضربان قلب
و فشار خون کمک می‌کند. منگنز نیز توسط بدن به عنوان یک کوفاکتور برای آنزیم‌های آنتی اکسیدان عمل می‌کند. آهن موجود
در این سبزی به ویژه سبزی تازه، برای ساخت گلبول‌های قرمز خون ضروری است. این گیاه همچنین منبع غنی از ویتامین‌های
مهمی همچون گروه B کمپلکس ، ویتامین A ، ویتامین C ، نیاسین، تیامین و پیرودوکسین است. مرزه در برخی موارد عوارضی
در ریه ایجاد می کند و در صورت بروز عوارض جانبی برای رفع آن بایستی کمی سرکه خورده شود.

تاثیر مرزه در درمان دردهای عصبی

مصرف مرزه در درمان دردهای عصبی و نرمی استخوان تاثیر دارد.

به گزارش ایسنا،‌ اگر روزانه ۱۰۰ گرم مرزه در ۵۰۰ گرم آب جوشانده شود و تا ۵ روز
مصرف گردد، علاوه بر این که باعث تقویت معده می‌ شود، در رفع زخم روده نیز موثر است.

همچنین حمام ( بُخور ) جوشانده برگ های گیاه مرزه در رفع دردهای روماتیسمی ،
عصبی و نرمی استخوان نیز موثر است.

اثرات ضد انعقادی خون گیاه مرزه

محققان تاثیر گیاه مرزه را بر افزایش فعالیت فاکتورهای انعقادی خون در حیوانات آزمایشگاهی نشان دادند.

تحقیقات این پژوهشگران نشان می دهد که مصرف سه بار در روز گیاه مرزه و هر بار به میزان ۵۰ میلی گرم
به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، موجب افزایش پروترومبین (PT) و پارشیال پروترومبین (APTT) فعال شده
می گردد که هر دو از فاکتورهای انعقادی خون می باشند.

کاهش چربی خون

یک طرح تحقیقاتی که در آزمایشگاه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی لرستان به مدت یک سال
انجام شد، نشان داده است که گیاه “مرزه” با نام علمی “ساتوریا خوزستانیکا” اگر درست مصرف شود،
مانند داروهای شیمیایی میزان چربی خون را در بدن انسان کاهش می دهد.

لازم است پژوهشگران گیاه را پس از تبدیل به پودر، به شکل کپسول خوراکی درآورند
تا برای کنترل چربی خون افراد بیمار از آن استفاده کنند.

گیاه مرزه ، وزن را کاهش می دهد

پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بررسی گروهی از افراد چاق دریافتند،
افرادی که از رژیم غذایی کم کالری همراه با مکمل گیاهی حاوی مرزه استفاده می کنند،
در کاهش وزن خود موفق تر از افرادی هستند که فقط رژیم غذایی کم کالری مصرف می کنند.
پژوهشگران با توجه به نتایج این بررسی که در مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
منتشر شد، برای کاهش وزن، رژیم غذایی کم کالری همراه با مکمل گیاه مرزه را توصیه می کنند.