عصاره شیرین بیان

عصاره شیرین بیان یا قره مهک با نام علمی Licorice extract: Glycyrrhiza glabra در خانواده نخودها
یا Fabaceae قرار دارد. آخرین مطالعات نشان داده که عصاره شیرین بیان در درمان لک‌ های پوست موثر است.

از جوشانده ریشه شیرین بیان با آب عصاره ای بسیار مفید به دست می آید. عصاره شیرین بیان علاوه بر
مصارف طبی در تهیه نوعی پاستیل خوش طعم نیز بکار می رود. همچنین در داروسازی برای مخفی نمودن
طعم نامطلوب برخی داروها مثل کاسیا ، سولفات کینین و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. در ضمن در تهیه
مسهل های قوی که مصرف آنها معمولاً با پیچش و ناراحتی شکم همراه است ، ریشه شیرین بیان را به آنها می افزایند.

عصاره شیرین بیان

عصاره شیرین بیان تقریباً حاوی ۱۰۰ کالری در هر اونس (۳۵/۲۸ گرم) است. با جوشاندن ریشهٔ گیاه و تبخیر بخش
عمدهٔ آب آن، ماده‌ای سیاه‌رنگ (مایل به قهوه‌ای) به دست می‌آید. این ماده به دو صورت جامد (عصاره) و شیره
(رب سوس) عرضه می‌گردد. کاربرد اصلی این ماده، شیرین کردن فراورده‌های غذایی است. چون پنجاه برابر از قند
شیرین تر است. و علاوه بر این، خواص دارویی دارد. ریشه خشکیده شیرین بیان را می‌توان به عنوان چاشنی جوید.

طعم عصاره شیرین‌بیان در انواع گسترده‌ای از تنقلات شیرین (همچون آب‌نبات) یافت می‌شود. طعم عصاره بسته به
انواع مختلف گیاه، متغیر است. مثلاً شیرین بیان اسپانیایی طعم ملایم دارد. در حالیکه شیرین بیان یونانی دارای طعمی
نسبتاً تلخ است. عصاره این گیاه حاوی ترکیب گلیسیریزین، اسید گلیسریزیک و نمک‌های پتاسیم و کلسیم است.
اسید گلیسریزیک و گلیسیریزین برای درمان زخم‌های گوارشی مفید است. ریشه‌های این گیاه حاوی کومارین، فلاون،
روغنهای فرار و استرول گیاهی نیز هست.

مردم ایتالیا دوست دارند که از شیرین بیان به شکل طبیعی‌اش استفاده کنند. به این نحو که ریشهٔ این گیاه از زمین بیرون
کشیده شده، پس از شسته شدن به عنوان خوشبو کنندهٔ دهان جویده می‌شود. در سراسر ایتالیا عصاره شیرین بیان
(بدون افزودن شکر) به شکل قطعات کوچک سیاه‌رنگ مصرف می‌شود. و طعم آن تلخ و تند است. در انگلستان و کالابریا
نیز نحوهٔ استفاده از این ماده چنین است.

خواص دارویی عصاره شیرین بیان

امروزه عصاره شیرین بیان یکی از اجزاء ترکیبی شربت سرفه به شمار می‌رود. این ماده به شکل طبیعی‌اش،
در درمان زخمهای دهان و دستگاه گوارشی مفید است. شیرین بیان همچنین مدر (ادرارآور) و ملیّن است و
می‌توان آن را به عنوان عامل ضدویروس موضعی برای زخم و التهاب زونا، چشم، دهان و دستگاه تناسلی
بکار برد. مهم‌ترین خاصیت شیرین بیان، تأثیر بر دستگاه گوارش است. این گیاه درمان‌کننده ورم و زخم معده
و اثنی‌عشر است. و بر روی سرطان معده تأثیر مطلوب دارد. همچنین برای درمان سوءهاضمه و از بین بردن
نفخ شکم مفید است.

 

شیرین بیان در بارداری

زنانی که در دوره بارداری یا شیردهی‌ قرار دارند. به هیچ عنوان نباید این گیاه و فرآورده‌های آن را مصرف کنند.
زیرا استفاده قابل توجه آن در این دوره از زندگی ممکن است هوش و توان ذهنی کودک را به خطر بیاندازد.
نتیجه به دست آمده از یک تحقیق که روی تعدادی از کودکان هشت ساله صورت گرفت. نشان داد افرادی که
مادران آنها در دوره بارداری مقدار زیادی شیرین بیان مصرف کرده بودند. در مقایسه با سایر همسالان ذکاوت و
هوش کمتری داشته. و بیشتر در معرض بروز اختلالات رفتاری از جمله بیش فعالی قرار دارند.

احتیاط مصرف شیرین بیان

• مصرف بیش از ۲۰ گرم شیرین بیان در روز سبب عوارضی چون اختلال در فعالیتهای متابولیسمی و بالا رفتن
  فشار خون می‌گردد.
• استفادهٔ زیاد از شیرین بیان برای طحال نیز مضر است. مصرف بسیار بالای شیرین بیان ممکن است به بروز
  حالاتی خطرناک نظیر فشارخون و حتی سکتهٔ قلبی منجر شود.
• برخی از افراد با مصرف زیاد شیرین‌بیان دچار درد عضله و عده‌ای دیگر با کرخت شدن دست و پا مواجه می‌شوند.
• مصرف زیاد این ماده سبب افزایش وزن نیز می‌شود.
• در صورت بالا بودن فشار خون یا ناراحتی کلیه، قلب یا کبد باید از مصرف شیرین بیان پرهیز کرد.