شیره خرمالو (دوشاب)
خرمالوی جنگلی (اربه)
میوه اربه یا خرمندی در جنگل های گیلان و مازندران به صورت وحشی و خودرو می روید.
خرمالو که در تهران به فراوانی رشد میکند در حقیقت نوع پیوند یافته ی این درخت می باشد.
میوه درخت « اربه » را درفصل پاییز از درخت می چینند بعد از جدا کردن دمبرک میوه ها را در
ظرفی چوبی به شکل «ناو» می ریزند و آن ظرف را به این مناسبت «اربه ناو یا اربه ناف» گویند.
حدود یک متر از کل ناو را با تخته ای جدا می کنندو سوراخی در آن تعبیه میکنن و مقداری
«کولوش-ساقه ی برنج» را در جلوی سوراخ قرار می دهند که نقش آبکش را داشت .میوه ارباه
یا اربه در مناطق جنگلی کرانه دریای خزر می روید و به دو رنگ نارنجی و قرمز بوده و طعم شیرین
و گس دارد. این میوه در فرهنگ قدیم روستا جز غذاهای روزمره مردم بوده که به مرور زمان و با
وارد شدن دیگر آداب و رسوم به فراموشی سپرده شد.
در دیگر لهجه های شهرهای شمال در تالش به اسم آمبر، در رامسر خرما، در مازندارن خرمندی
و در گرگان انده، اندی یا اندو خرما گفته می شود. در قدیم از آن شیره و دوشاب می گرفتند و
روش کار بدین صورت بود که در ابتدا این میوه جنگلی بر داشت شده و سپس بر روی تنه درختی
به شکل استوانه و قایق مانند روی آن با پا و یا چکمه لگد کوب می شد .پس از خارج شدن شیره
آن را به حال خود رها می نمودند و بعد از گذشت یک روز کل شیره در اثر شیب گذاشتن تنه درخت
در قسمت انتهایی استوانه جمع می شد. سپس دوشاب تهیه شده را به همراه برنج کته و یا نان می خوردند.
ویژگیها و خواص غذایی شیره خرمالو (دوشاب)
بهترین نوع مصرف شیره خرمالو (دوشاب) که برای همهی مزاجها مناسب میباشد، این است که شیره
را با سرکه بجوشانید و محصول نهایی را که «سرکه شیره» نام دارد با کاهو بخورید و نهایت لذت را از خوردن
این معجون ببرید.
شیرهها جزو مواد غذایی انرژی زا بوده و برای مواقعی که بدن به انرژی بیشتری نیاز دارد،
بهترین غذا محسوب میگردند. از جمله این شیرهها، شیره خرمالو میباشد.
شیره خرمالو (دوشاب) همان خواص خرمالو را دارد. حاوی فسفر و آهن است که مصرف آن
در وعدهی صبحانه باعث فعال شدن سلولهای عصبی و در ضمن مانع ایجاد کم خونی
در افراد میشود. شیره خرمالو، تسکین دهندهی دردهای رماتیسمی و امراض شریانی و وریدی هستند.
در بسیاری از استانهای کشورمان، از شیره خرمالو به جای شکر در پختن حلوا استفاده میکنند.
همچنین خوردن «شیر برنج با شیره»، «برف با شیره»، «شیر با شیره» و «ارده با شیره» در زمستان
از عادات غذایی مرسوم مردمان بسیاری از شهرها است.
خواص شیره خرمالو (دوشاب)
شیره خرمالو (دوشاب) منبعی سرشار از پتاسیم و منیزیم است که با فشارخون بالا مقابله میکنند.
به علاوه میزان سدیم – که در افزایش فشار خون نقش دارد – در خرمالو بسیار کم است،
به همین دلیل مصرف خرمالو برای افراد مبتلا به فشارخونی میتواند مفید باشد.
در ۱۰۰ گرم خرمالو ۱۶۰ میلی گرم پتاسیم وجود دارد. از این رو توصیه میکنیم اگر دچار
بیماریهای قلبی عروقی هستید و یا فشار خون تان بالاست شیره خرمالو (دوشاب) را فراموش نکنید.
البته خرمالو میوه ای شیرین است و لازم است به قند موجود در آن توجه داشته باشید.
خواص شیره خرمالو (دوشاب) برای سرماخوردگی
شیره خرمالو (دوشاب) دارای مقدار فراوانی ویتامین C بوده و ۲۱ درصد از نیاز روزانه به ویتامین C را تامین میکند،
در نتیجه مصرف خرمالو هم در پیشگیری از سرماخوردگی و نیز در درمان آن موثر است.
به علاوه خوردن خرمالو برای غشاهای موکوسی، راههای تنفسی و جلوگیری از سرطان دهان
و ریه مفید است. به موارد گفته شده، این نکته را نیز اضافه کنید که خرمالو ۵۵ درصد نیاز روزانه
به ویتامین A را تامین کرده و در تقویت دستگاه ایمنی بدن موثر است.
شیره خرمالو (دوشاب) و سلامت قلب
پتاسیم از جمله مواد معدنی لازم برای بدن و البته فلز کمیاب می باشد،
که خرمالو به میزان زیادی می تواند نیاز روزانه شما به آن را برطرف نماید.
پتاسیم در تنظیم فشار خون و آرام کردن عضلات بدن نقش مهمی دارد.
در واقع بسیاری از داروها از پتاسیم به عنوان یک ماده برای مقالبه با
دردهای عضلانی استفاده می کنند. به این ترتیب خرمالو به عنوان یکی از
منابع غذایی پتاسیم در سلامتی قلب و عروق تاثیر بسیاری دارد. اگر در فصل پاییز
که خرمالو فراوان است هر روز حدود ۱۰۰ گرم از این میوه را مصرف کنید،
سیستم قلب و عروقتان مقاوم و سالم میشود و خطر بسته شدن رگهای خونی
بسیار کاهش می یاید.
تقویت سیستم ایمنی بدن
از دیگر خواص شیره خرمالو (دوشاب) می توان به تاثیر مصرف آن در تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
خرمالو منبع مناسبی برای تامین نیاز بدن به ویتامین C می باشد. ویتامین C
برای تقویت سیستم ایمنی بدن لازم و ضروری است؛ تحقیقات نشان داده است
ویتامین C موجود در میوه ها و از جمله خرمالو، یک عامل قوی در جهت تقویت
دستگاه ایمنی بدن است و بدن را در برابر سرما خوردگی، آنفولانزا و عفونت ها
مقاوم می نماید. در واقع ویتامین C اثر غیر مستقیم در پیشگیری و بهبود این بیماری ها
دارد انرژیزا. ذکر این نکته نیز لازم است که هر چه خرمالو رسیدهتر و شیرینتر باشد میزان ویتامین C آن کمتر می شود.
تاثیر مصرف خرمالو در پیشگری از سرطان
خرمالو دارای مقدار زیادی بتاکاروتن و ویتامین A می باشد و می تواند بدن را
از رادیکال های آزاد و سرطان ها در محافظت نماید. به خصوص خوردن خرمالو
در پیشگیری از سرطان ریه موثر است، لذا توصیه می شود افرادی که در معرض آلودگی هوا
و دود سیگار قرار دارند یا خودشان سیگار میکشند، در صورت امکان به صورت منظم خرمالو مصرف کنند.
خواص شیره خرمالو (دوشاب) برای چشم و تقویت بینایی
یکی از مهم ترین خواص شیره خرمالو (دوشاب)، محافظت از چشم ها و تقویت بینایی می باشد.
خرمالو حاوی مقادیر فراوانی ویتامین A، زیزانتین، لوتئین و لیکوپن است که همه آن ها
در ارتقا سطح سلامت چشم موثرند. مطالعات بسیاری در این زمینه، اهیمت و نقش لوتئین
و زیزانتین را در حفظ و بهبود سلامت چشم به اثبات رسانده است. لوتئین و زیزانتین
از شبکیه چشم محافظت نموده و در پیشگیری از بروز دژنراسیون ماکولا و آب مروارید
که از مهم ترین علل نابینایی اند – موثر هستند.
شیره خرمالو (دوشاب) و دیابت – خرمالو برای بیماران دیابتی
خرمالو میوه ای شیرین و حاوی قند است. برای همین افراد مبتلا به دیابت نباید
در مصرف خرمالو زیاده روی کنند. اما این بدان معنا نیست که افراد دیابتی اصلا نباید خرمالو بخورند.
اگر بیماری قند دارید میتوانید روزانه یک عدد خرمالوی متوسط میل کنید. اما بیش از این مقدار می تواند
مضر و خطرناک باشد. دیگر افراد می توانند در روز ۲ یا ۳ عدد خرمالو بخورند، البته زیاده روی در خوردن خرمالو
می تواند سبب یبوست و افزایش وزن شود، پس مراقب باشید.
توجه: به علت حساسیت موضوع، بیماران دیابتی بایستی قبل از مصرف میوه جات شیرین مانند
خرمالو حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
خواص خرمالو برای پوست
این بخش به خواص خرمالو برای پوست خواهیم پرداخت. رادیکال های آزاد در بدن علاوه
بر خطر ابتلا به بیماری های مزمن، سبب پیری زود رس پوست نیز می شود.
این رادیکال های آزاد به سلول های پوست آسیب می زنند و موجب تحریک آن ها
در روند پیری می شوند. این در حالی است که آنتی اکسیدان ها و مواد مغذی موجود
در میوه ها و سبزی ها با رادیکال های آزاد مبارزه کرده، از بدن در برابر آنها مراقبت می نمایند،
یکی از این میوه ها خرمالو است. ویتامین C موجود در خرمالو یکی از منابع اصلی جهت
مراقبت پوست به شمار می رود. همچنین ویتامین های A و K موجود در خرمالو، چین و چروک ناشی از
افزایش سن را کاهش می دهند.
ماسک خرمالو به عنوان مرطوب کننده طبیعی پوست
خرمالو به خاطر داشتن ویتامین A و E باعث نرمی و لطافت پوست شما میشود.
یک عدد خرمالوی نرم را به حالت پوره در آورید و به آن کمی آرد جو اضافه کنید تا ماسک
حالت خمیری به خود بگیرد. با یک یک قلم مو ماسک را روی پوست صورتتان بمالید.
۱۰ تا ۱۵ دقیقه این ماسک را روی پوست تان بگذارید، سپس به کمک یک حوله نرم و آب گرم صورتتان را
بشویید تا مواد به خوبی پاک شوند.
خواص خرمالو برای پوست: ماسک صورت خرمالو برای رفع چین و چروک صورت
خرمالو روند پیری را کند و چین و چروک صورت را از بین می برد. برای تهیه ماسک صورت خرمالو
برای رفع چین و چروک پوست، یک عدد خرمالوی له شده را با زرده تخم مرغ و کمی آبلیمو مخلوط کنید.
سپس ماسک را با انگشت بر روی پوست صورتتان بمالید و ۱۵ دقیقه منتظر بمالید، سپس
صورتتان را با آب ولرم شسته، با یک حوله تمیز خشک کنید. این ماسک علاوه بر تاثیر
روی چین و چروک صورت، منافذ باز پوستی را پاک سازی میکند.
ماسک خرمالو و روغن زیتون برای لطافت و نرمی پوست
برای افزایش مقاومت پوست تان در برابر سرما، در فصل پاییز و زمستان، می توانید در تابستان
به طور مرتب از ماسک خرمالو و روغن زیتون استفاده کنید. استفاده از این ماسک علاوه بر
تامین رطوبت مورد نیاز پوست، به افزایش مقاومت پوست شما در برابر سرما کمک میکند
و مانع از خشک شدن و از بین رفتن سلولهای پوستی در فصل زمستان می شود.
برای تهیه این ماسک کافی است خرمالوی لهشده را با ۲-۱ قاشق روغن زیتون مخلوط کنید
و سپس ماسک حاصل را که حالت خمیری دارد، بر روی پوست صورت خود بمالید. برای اثر گذاری
مناسب بهتر است این ماسک را به مدت ۳۰ دقیقه روی پوستتان نگه دارید و سپس آن را با آب ولرم
به خوبی شسته و با یک حوله تمیز، صورتتان را خشک کنید.
خواص شیره خرمالو (دوشاب) در دوران بارداری
در قسمت های قبل به بیان خواص شیره خرمالو (دوشاب) در برای سلامتی و پوست پرداختیم،
در این قسمت می خواهیم شما را با خواص خرمالو در دوران بارداری آشنا سازیم.
خانم باردار می توانند در دوران بارداری خرمالو مصرف کنند. خوردن شیره خرمالو (دوشاب) در بارداری
به بهبود و تقویت سلامتی شما کمک می کند و مواد مغذی موجود در خرمالو در
رشد جنین موثر است. البته توصیه می شود قبل از اضافه نمودن خرمالو به برنامه
غذایی تان در دوران بارداری با پزشکتان در این خصوص مشورت نمایید.
خرمالو دارای مقداری زیادی مواد مغذی ضروری برای بدن می باشد، بنابراین با مصرف آن
می توانید از خواص خرمالو در دوران بارداری بهره مند شوید. در زیر برخی از این فواید توضیح داده شده است:
افزایش رشد جنین: خرمالو سرشار از دو ماده معدنی کلسیم و فسفر می باشد و مصرف آن
در افزایش رشد استخوان های جنین شما موثر است. به علاوه خرمالو باعث بهبود عملکرد سیستم عصبی مرکزی می گردد.
درمان کم خونی: وجود آهن در خرمالو سبب می گردد تا خطر بروز کم خونی در دوران بارداری
کاهش یابد. خوردن خرمالو در طی این دوران به افزایش هموگلوبین و پیشگیری از آثار سوء ناشی
از کم خونی مانند خستگی و سرگیجه کمک می کند.
تقویت دستگاه ایمنی بدن: یکی دیگر از خواص خرمالو در دوران بارداری، تاثیر قابل توجه مصرف آن
در تقویت دستگاه ایمنی بدن می باشد. ویتامین A و کاروتن موجود در خرمالو سبب در بهبود بینایی
و تقویت ماهیچه های قلب موثر است. ویتامین C نیز علاوه بر دیگر خواصی که دارد، در عملکرد بهتر دستگاه ایمنی بدن نقش دارد.
توجه: مصرف بیش از اندازه خرمالو سبب بروز یبوست و در برخی موارد حاد
موجب انسداد روده می شود، پس در مصرف آن زیاده روی نکنید.